Početkom juna ekipa Energetskog portala obišla je veliku gradsku farmu u Voksalu, u jugozapadnom delu Londona, gde ekipa entuzijasta i dobrovoljaca gaji povrće i voće u zajedničkim baštama i uzgaja konje, koze, ovce, alpake, svinje i čitava jata raznovrsne živine.
Sa glavnog ulaza u farmu pruža se pogled na obližnje sedište MI6, a od poznate zgrade ovog vojnoobaveštajnog centra deli ih samo prostran park u čijem manjem i ograđenom delu se nalaze „pašnjaci“ u kojima stalni stanovnici farme mogu osetiti ukus slobode. Staje i torovi oslonjeni su na zid viktorijanske crkve Svetog Petra u kojoj su nekada svoja muzička dela izvodili Hendl, Bah i Mocart.
Gradske farme nisu retke u metropoloma širom sveta, a u Londonu ih ima 120, što ne uključuje male farme koje su pojedine škole napravile u svojim dvorištima u obrazovne svrhe. Sve one nalaze se na zemljištu koje je opština ustupila dobrotvornim organizacijama kako bi građani mogli da imaju kontakt sa prirodom u gradskoj sredini.
Najveći broj farmi ima i zajedničke bašte, koje su izdeljene na manje parcele gde zainteresovani građani imaju priliku da gaje voće, povrće ili začinsko bilje i cveće za svoje potrebe.
Čitavo društvo ima koristi od otvaranja gradskih farmi i zajedničkih bašti u gradskim sredinama. Građani mogu mnogo toga da nauče tokom obilaska jedne gradske farme ili dok uče da gaje svoje biljke u bašti.
Deca predškolskog i školskog uzrasta organizovano dolaze u gradske farme po Londonu da bi naučila odakle stiže jaje koje im mame spremaju za doručak ili kako zaista izgleda prase ili koza, a naravno imaju i jedinstvenu mogućnost da pod budnim nadzorom stručnog osoblja maze zečeve, piliće i jaganjce.
Deca sa posebnim potrebama učestvuju u specijalno pripremljenim radionicama gde uče da sade boraniju, jagode i luk, i dok neguju svoje biljke tokom redovnih obilazaka svoje baštice, oni se uključuju u život lokalne zajednice i povezuju sa drugim ljudima.
Porodice dolaze u farmu Voksal mahom vikendom da uživaju u kontaktu sa prirodom u ovoj zelenoj oazi koja se uklještila između stambenih zgrada i ulične vreve. Firme rado organizuju svoje sastanke za podizanje duha zajedništva na ovoj gradskoj farmi i tu zaposleni mogu da nauče da jašu ili pak da pomognu u čišćenju i hranjenju životinja.
Činjenica je da u Ujedinjenom kraljevstvu postoji višedecenijska kultura baštovansta, kao i da je koncept zajedničkih gradskih bašti zapravo nastao u vreme nedostatka hrane tokom Drugog svetskog rata, pa ne začuđuje podatak da u Londonu ima 1000 zajedničkih bašti na javnim površinama.
U Beogradu pak ne postoji nijedna, a od svih gradova u Srbiji samo je lokalna samouprava u Šapcu omogućila građanima da se bave urbanom poljoprivredom na javnom gradskom zemljištu.
(Tamara Zjačić)
